Groene stroom en grijs gas: hoe zit dat precies?

05 februari 2021

Heb jij een energiecontract voor groene stroom? Grote kans dat dit minder duurzaam is opgewekt dan je denkt. Het label ‘groen’ is namelijk niet altijd het bewijs van milieuvriendelijke elektriciteit. Gelukkig gaan wel steeds meer bedrijven over op bronnen die daadwerkelijk duurzaam zijn, om zo de uitstoot van schadelijke stoffen te verminderen. De uitstoot van CO₂ moet omlaag om het broeikaseffect tegen te gaan. Grijze stroom en grijs gas zijn slecht voor het milieu en raken ooit op. Maar wat is het verschil tussen groene en grijze stroom precies? En wanneer is gas nou groen, grijs of CO₂-gecompenseerd?

Wat is grijze stroom?

Bij het opwekken van grijze stroom worden fossiele brandstoffen gebruikt. Wanneer aardolie, gas of kolen worden verbrand, komen schadelijke stoffen als koolstofdioxide (CO₂) vrij. Zo’n gas is schadelijk voor het milieu en draagt bij aan de versnelde opwarming van de aarde. Fossiele brandstoffen zijn bovendien uitputbaar, wat inhoudt dat er geen oneindige hoeveelheid van beschikbaar is. Het kan opraken, dus zal er een duurzamer alternatief voor moeten komen.

Wat is groene stroom?

Groene stroom wordt opgewekt uit hernieuwbare bronnen, zoals zon, wind en water. Er komt hierbij geen schadelijke CO₂ vrij. Veel beter voor het milieu, dus. Helaas wordt er nog niet genoeg duurzaam opgewekt om iedereen van groene stroom te kunnen voorzien. Wel streven steeds meer bedrijven naar verduurzaming. Maar de term ‘groene stroom’ wordt ook vaak onterecht gebruikt. Hoe groen is de stroom die jij in jouw huis hebt nou daadwerkelijk?

Bekijk ook: Overstappen energieleverancier: de fabels en feiten

Stroomranking

Veel aanbieders van elektriciteit pronken met het label ‘groene stroom’. Meer en meer consumenten sluiten dan ook een contract af met de gedachte dat ze een verantwoorde beslissing maken. Maar is de manier waarop deze elektriciteit tot stand is gekomen wel écht zo duurzaam? Uit de Stroomranking van afgelopen jaar, opgesteld door de Consumentenbond, Natuur & Milieu en WISE, bleek al dat veel leveranciers minder groen zijn dan ze zelf naar buiten brengen. Een paar grote stroomaanbieders scoren laag. Twee van de ‘grote drie’ krijgen zelfs een onvoldoende. Vattenfall en Essent scoren respectievelijk een 4,3 en 4,8. Eneco doet het veel beter, met een 8,1. De groenste stroom wordt geleverd door Pure Energie en Powerpeers.

Energiebedrijven doen aan ‘greenwashing’

‘Greenwashing’ (of groenwassen) is het zich groener of maatschappelijk verantwoordelijker voordoen dan een bedrijf of organisatie daadwerkelijk is. De ‘groene’ stroom die energieaanbieders leveren, wordt vaak grijs ingekocht. Door middel van los bijgekochte certificaten wordt deze ingekochte grijze energie ‘vergroend’ en als groene stroom aangeboden. Qua duurzaamheid scoren deze bedrijven alleen niet goed. Maar liefst tweederde van de leveranciers scoort lager op de ingekochte stroom dan op de geleverde.

Verder lezen: Veel energieleveranciers blijven ‘greenwashen’

Wat is grijs gas?

Ook op het gebied van gas valt er een onderscheid te maken tussen groen en grijs. Wat we grijs gas noemen, is aardgas en wordt nog door miljoenen Nederlandse huishoudens gebruikt, om ons huis warm te houden of om mee te koken. Maar ook in de landbouw is het een belangrijke en veelgebruikte brandstof. Aardgas bestaat echter uit methaan en is schadelijk voor het milieu. Bovendien is de voorraad aardgas niet oneindig. We zullen dus, net als geldt voor stroom, over moeten op duurzamere bronnen.

Wat is groen gas?

Groen gas is vanzelfsprekend duurzamer dan grijs gas. Het wordt ook wel biogas genoemd en ontstaat uit de vergisting van onder andere slib, gft en dierlijke restproducten, zoals mest. De verzamelterm hiervoor is biomassa. Er ontstaat bij deze vergisting een combinatie van CO₂ en methaangas. Door dit gas te zuiveren en drogen krijgt het dezelfde eigenschappen en kwaliteit als aardgas. Zo kan het ook voor dezelfde doeleinden worden gebruikt.

Biogas is een duurzaam alternatief voor aardgas, omdat het uit hernieuwbare bronnen komt en milieuvriendelijker is. Voor consumenten is het alleen nog weinig beschikbaar. Via een handvol leveranciers kun je een contract voor groen gas afsluiten. Een aantal bedrijven leveren pakketten aan met 10 procent groen gas en 90 procent gecompenseerd gas. Greenchoice is tot dusver de enige leverancier in ons land die 100 procent Nederlands biogas aanbiedt.

Wat is CO₂-gecompenseerd gas?

Omdat het nog niet mogelijk is om volledig over te gaan op groen gas, kiezen meer en meer aanbieders voor een tussenweg. Steeds vaker heb je de optie om CO₂-gecompenseerd gas af te nemen. Dit wordt ook wel bos-gecompenseerd of CO₂-neutraal gas genoemd en is in principe hetzelfde (grijze) aardgas. Het verschil zit ‘m in de initiatieven van bedrijven om de uitstoot van koolstofdioxide te compenseren, door bijvoorbeeld ergens anders in de wereld bomen te planten. Bomen nemen CO₂ op en zetten dit om in zuurstof.

Bedrijven investeren ook in buitenlandse projecten die bijdragen aan het duurzaam opwekken van energie. HVC Energie biedt bijvoorbeeld 10 procent Nederlands biogas en investeert in windenergie in China en Turkije en schone kooktoestellen in Ghana. En Vandebron investeert onder andere in bosbehoud in Uganda.

Klimaatakkoord

In het Akkoord van Parijs is afgesproken dat de aarde met nog maximaal 2 graden mag opwarmen. Er moet een einde komen aan het gebruik van fossiele brandstoffen, om zo de schadelijke uitstoot verder tegen te gaan. Wordt de opwarming niet genoeg geremd? Dan heeft dit rampzalige consequenties voor het klimaat. Het Klimaatakkoord heeft in Nederland als doelstelling in 2030 broeikasgassen met 49 procent te verminderen ten opzichte van 1990.

Kiezen voor groen?

Wil jij je steentje bijdragen aan duurzamere opwekking van stroom en gas? Als het gaat om groene stroom, is het belangrijk om te weten waar het precies vandaan komt. En het ene bedrijf is transparanter dan het andere over de bron van haar stroom. Ieder jaar helpt de Stroomranking om hier een goed beeld van te schetsen. Op het gebied van gas zullen we langzaam maar zeker over moeten gaan op biogas, maar daar zullen nog jaren overheen gaan. Tot die tijd proberen bedrijven de uitstoot van schadelijke stoffen te compenseren, door te investeren in duurzame projecten in het buitenland. Let bij het kiezen van een leverancier daarom goed op de initiatieven die het neemt.